มะเร็งเต้านม (Breast cancer) ส่วนมากจะเกิดในท่อน้ำนมซึ่งจะกระจายอยู่ทั่วภายในเต้านม ถ้าปล่อยทิ้งไว้ก้อนมะเร็งก็จะโตขึ้นเรื่อยๆ และจะแพร่กระจายลามไปส่วนอื่นๆ ทั่วร่างกายได้

ตำแหน่งในการเกิดมะเร็งเต้านมสามารถเกิดขึ้นได้ทั่วเต้านมรวมถึงหัวนมด้วย มักพบมะเร็งเต้านมที่บริเวณใต้รักแร้มากถึง  50 เปอร์เซ็นต์

ปัจจัยทำให้เกิดมะเร็งเต้านม

1. เชื้อชาติ มักพบโรคนี้ในเชื้อชาติตะวันตกมากกว่าเชื้อชาติเอเชีย
2. เพศ โดยเฉพาะเพศหญิง
3. อายุที่มากขึ้น หรืออายุ 40 ปีขึ้นไปมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นหลายเท่า
4. พันธุกรรม มีประวัติคนในครอบครัวเคยเป็นโรคนี้
5. มีประจำเดือนตั้งแต่อายุยังน้อย
6. การกินยาเม็ดคุมกำเนิดต่อกันเป็นเวลานาน
7. มีน้ำหนักตัวมาก หรือมีภาวะโรคอ้วนหลังวัยหมดประจำเดือน
8. ดื่มแอลกอฮอลล์และสูบบุหรี่
9. การมีลูกคนแรกหลังอายุ 30 ปี หรือผู้หญิงที่ไม่มีบุตร

สัญญาณเตือน

สัญญาณเตือนมะเร็งเต้านมคือ คลำได้ก้อนเนื้อในเต้านมและมักเกิดเพียงข้างเดียว โอกาสเกิด 2 ข้าง มีประมาณ 5 % มักพบบริเวณเต้านมฝั่งรักแร้มากกว่าส่วนอื่น

ผู้ป่วยมะเร็งเต้านมส่วนใหญ่จะไม่มีอาการเจ็บหรือปวด มีเพียง 10% ของผู้ป่วยเท่านั้นที่มีอาการเจ็บเต้านม อาจมีหัวนมบุ๋ม เต้านมใหญ่ขึ้น ผิวหนังที่เต้านมบุ๋มลงไปคล้ายลักยิ้ม ผิวหนังที่เต้านมมีผื่นแดง ร้อน มีแผลเรื้อรังที่หัวนมหรือรอบหัวนม มีน้ำเหลืองหรือเลือดไหลออกจากหัวนม

อาการ แบ่งออกเป็น 4 ระยะ

1. ระยะที่ 1 มีก้อนที่บริเวณหน้าอกข้างไดข้างหนึ่ง ขนาดเล็กกว่า 2 เซ็นติเมตร และยังไม่มีการแพร่กระจาย ในระยะนี้หากทำการรักษาอย่างถูกต้องจะมีอัตราการรอดชีวิตเกิน 5 ปี สูงถึง 90-100 %
2. ระยะที่ 2 ก้อนนั้นมีขนาดใหญ่ขึ้นอยู่ในระหว่าง 2-5 เซ็นติเมตร และมีการกระจายไปต่อมน้ำเหลืองใต้รักแร้ 1-3 ต่อม ในระยะนี้หากทำการรักษาอย่างถูกต้องจะมีอัตราการรอดชีวิตเกิน 5 ปี สูงถึง 85-90 %
3. ระยะที่ 3 ก้อนเนื้อมีขนาดใหญ่ขึ้นมากกว่า 5 เซ็นติเมตร และมีการแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลือง 4-9 ต่อม ก้อนมะเร็งอาจลุกลามไปยังผนังหน้าอกหรือผิวหนังของเต้านม หากทำการรักษาอย่างถูกต้องจะมีอัตราการรอดชีวิตเกิน 5 ปี สูงถึง 65-70 %
4. ระยะที่ 4 คือระยะที่มะเร็งแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ เช่น กระดูก ปอด ตับ สมอง ไขกระดูก เป็นต้น ผู้ป่วยในระยะนี้ส่วนใหญ่จะรักษาไม่หายขาด โดยทั่วไปผู้ป่วยจะมีชีวิตอยู่ได้ประมาณ 3-4 ปี ขึ้นอยู่กับอวัยวะที่มีมะเร็งแพร่กระจาย ส่วนอัตราการรอดชีวิตเกิน 5 ปี จะอยู่ที่ประมาณ 0-20 %

การรักษา มะเร็งเต้านม

1. การผ่าตัด เป็นการรักษาหลักเพื่อกำจัดต้นตอของมะเร็ง โดยอาจตัดเต้านมออกเพียงบางส่วนหรือตัดออกทั้งหมด พร้อมเลาะต่อมน้ำเหลืองบริเวณรักแร้ออก
2. การให้ยาเคมีบำบัด ถ้าขนาดของมะเร็งเต้านมไม่ใหญ่มากไม่จำเป็นต้องตัดเต้านมทิ้ง สามารถให้ยาเพื่อลดขนาดขนาดของก้อนเนื้องอกให้เล็กลง แล้วทำการผ่าตัดเอาก้อนนั้นออก แล้วทำการฉายแสงตรวจดูว่ามะเร็งลามไปต่อน้ำเหลืองหรือไม่ ถ้ามีก็ต้องทำการเลาะมะเร็งที่ต่อมน้ำเหลืองออกด้วย
3. แพทย์จะให้การรักษาเสริมด้วยการฉายแสงรังสีรักษา
4. ยาฮอร์โมนบำบัด
5. การให้ยารักษาแบบมุ่งเป้า ด้วยยารักษาตรงเป้าหรือยาที่ออกฤทธิ์เฉพาะเจาะจงต่อเซลล์มะเร็ง

แนวทางในการรักษามักใช้หลายๆ วิธีร่วมกัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับหลายๆ ปัจจัย ผลการรักษาจะได้ผลดีถ้าเป็นระยะแรกมักจะมีชีวิตอยู่ได้นานตามปกติหรือหายขาด

ผู้ป่วยแต่ละคนจะรักษาไม่เหมือนกัน ซึ่งแพทย์จะสามารถทราบได้จากการตัดชิ้นเนื้อจากก้อนมะเร็ง ไปตรวจทางพยาธิวิทยา

วิวัฒนาการการรักษาในปัจจุบันทำให้ผู้ป่วยมีโอกาสที่จะหายจากมะเร็งได้ หากตรวจพบตั้งแต่ระยะแรกๆ ด้วยประสิทธิภาพยาที่ดี รักษาตรงจุด มีผลข้างเคียงน้อยลง ผู้ป่วยสามารถกลับไปดำรงชีวิตได้ตามปกติ

ผลข้างเคียงจากการรักษา

1. การผ่าตัด เกิดการเสียเลือด แผลติดเชื้อ การสูญเสียเนื้อเยื่อ
2. ผิวหนังที่ทำการฉายรังสี เกิดเป็นแผลถลอก เป็นแผลคล้ายแผลถูกไฟไหม้น้ำร้อนลวก แผลมีขนาดใหญ่และเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
3. ผลข้างเคียงจากการใช้ยาเคมีบำบัด คือ ผมร่าง เบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน มือเท้าชา อ่อนเพลีย เกิดภาวะซีด เม็ดเลือดขาวต่ำ ทำให้ติดเชื้อได้ง่าย ภาวะเกร็ดเลือดต่ำ ทำให้มีเลือดออกได้ง่าย การทำงานของไตลดลง เป็นต้น
4. ผลข้างเคียงจะสูงหรือรุนแรงมากขึ้นในกรณีที่ผู้ป่วยเป็นผู้สูงอายุ หรือผู้ป่วยที่สูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

วิธีตรวจมะเร็งเต้านมด้วยตัวเอง

1. ควรตรวจในช่วงเวลา 7-10 วัน นับจากวันแรกของรอบเดือน หลีกเลี่ยงการตรวจในระยะ 1 สัปาดาห์ก่อนมีประจำเดือน
2. ยืนหน้าจะจก ตรวจดูความสมดุลของเต้านมทั้ง 2 ข้าง ว่ามีบริเวณที่ไม่สมดุลกันหรือไม่
3. ยกแขนขึ้นเหนือศีรษะ ตรวจลัษณะของผิวหนังทั่วเต้านมว่ามีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมหรือไม่ เช่น เป็นรอยบุ๋ม นูนเปล่ง มีแผล
4. ตรวจบริเวณหัวนมว่ามีรอยถลอก บาดแผล คัน หัวนมยุบลงหรือไม่
5. เริ่มคลำเต้านมโดยใช้ปลายนิ้วชี้ นิ้วกลาง นิ้วนาง ของมือด้านตรงกันข้ามวางที่เต้านม แล้วกดสัมผัสเบาๆ ถูวนจากหัวนมออกตามเข็มนาฬิกา ถูวนไปจนทั่วเต้านม
6. บีบที่หัวนมเบาๆเพื่อทดสอบดูว่ามีน้ำไหลออกมาทางเต้านมหรือไม่
7. หากตรวจพบความผิดปกติ ให้ปรึกษาแพทย์ทันที

ก้อนที่เกิดในเต้านม มี 3 กลุ่ม

1. ซีสต์เต้านม
2. เนื้องอกเต้านม ไม่ร้ายแรง
3. มะเร้งเต้านม

รู้หรือไม่?

• ขนาดของหน้าอกใหญ่หรือเล็กไม่ได้ทำให้เกิดมะเร็งเต้านม
• ผู้ชายมีโอกาสเป็นมะเร็งเต้านมได้ 1 เปอร์เซ็นต์
• การกระแทกหรือรัดหน้าอกมากๆ ไม่ได้ทำให้เป็นมะเร็งเต้านม
• ถ้าคลำเจอก้อนบริเวณหน้าอกอย่าเพิ่งตกใจ เพราะส่วนมากมักจะไม่ใช่มะเร็ง อาจเป็นก้อนถุงน้ำ ซีสต์ หรือก้อนเนื้องอกชนิดไม่ร้ายแรง
• เมมโมแกรมคือการเอ็กซเรย์เต้านม
• คนที่รักษาไปแล้วยังคงต้องตรวจเช็คเต้านมเป็นประจำ เพราะมีโอกาสกลับมาเป็นอีกได้
• การตรวจคลำเต้านมด้วยตัวเองต้องคลำบริเวณรักแร้ด้วย
• มะเร็งเต้านมเป็นโรคมะเร็งที่พบได้มากที่สุด เฉลี่ย 1 ใน 8 คน ของประชากรเพศหญิง ซึ่งในแต่ละปีมีผู้หญิงเป็นมะเร็งเต้านมทั่วโลกถึง 1.7 ล้านคน และเสียชีวิตมากกว่า 500,000 คน ต่อปี
• ผู้หญิงอายุ 20 ปีขึ้นไป ให้ตรวจเต้านมด้วยตนเองอย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง ด้วยวิธีการที่แนะนำไว้ข้างต้น
• อายุ 20-40 ปี ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจเต้านมทุกๆ 3 ปี
• อายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป ควรไปพบแพทย์และตรวจซ้ำเป็นประจำทุกปี

การรักษามะเร็ง มีกี่วิธี?