ไส้ติ่ง คืออะไร?

ไส้ติ่ง คือส่วนขยายของลำไส้ส่วนต้น อยู่บริเวณท้องน้อยด้านขาว มีรูปร่างเรียวยาวคล้ายหนอน มีความยาวตั้งแต่ 2 – 20 เซ็นติเมตร ที่ปลายไส้ติ่งจะปิด ส่วนอีกด้านจะเชื่อมต่อกับลำไส้ใหญ่

หน้าที่ของไส้ติ่งยังไม่ทราบแน่ชัด แต่คาดว่าอาจจะมีหน้าที่ในการสะสมเชื้อแบคทีเรียที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย

ไส้ติ่งอักเสบ

ไส้ติ่งอักเสบ (Appendicitis) คือ เป็นโรคปวดท้องอักเสบเฉียบพลันที่พบบ่อยในทุกเพศ ทุกวัย โดยส่วนใหญ่จะพบในเด็กและวัยทำงาน

เป็นโรคที่ควรระวังเป็นพิเศษ เพราะมีอาการหลายแบบ ทำให้บางครั้งอาจเกิดการวินิจฉัยผิด คิดว่าเป็นลำไส้อักเสบได้ เพราะมีอาการปวดท้องคล้ายคลึงกับอาการปวดท้องทั่วไป ทำให้หลายคนไม่แน่ใจว่าเป็นไส้ติ่งอักเสบหรือไม่

5 สัญญาณบ่งบอก ไส้ติ่งอักเสบ

1. มีอาการปวดเฉียบพลันที่บริเวณสะดือ
2. ต่อมาย้ายไปปวดที่ท้องน้อยด้านล่างขวา เนื่องจากการอักเสบที่ลุกลามมากขึ้น จะมีอาการปวดมากขึ้นขณะที่ไอ เดิน หรือแม้แต่ขยับตัว มีอาการกดเจ็บ ที่สำคัญอาการปวดจะไม่ดีขึ้น
3. คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร
4. อาจมีไข้ ท้องเสีย ท้องผูก หรือท้องอืดร่วมด้วย
5. มีอาการปัสสาวะบ่อยขึ้น เนื่องจากการอักเสบที่มากขึ้นของไส้ติ่ง ไปกระตุ้นท่อไตของระบบทางเดินปัสสาวะ ซึ่งอยู่ใกล้กัน

ถ้ามีอาการเหล่านี้ และสงสัยว่าอาจเป็นไส้ติ่งอักเสบ ให้รีบไปพบแพทย์ เพราะถ้าปล่อยทิ้งไว้เกิน 2-3 วัน หรือ เกิน 48-72 ชั่วโมง อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน และไส้ติ่งแตกได้

อาการไส้ติ่งอักเสบอื่นๆ

• ในคนอ้วนจะตรวจได้ยาก อาจปวดแต่กดไม่เจ็บ
• หญิงตั้งครรภ์อาจมีอาการปวดด้านขวาขึ้นไปถึงลิ้นปี่ได้ เนื่องจากไส้ติ่งถูกมดลูกดันขึ้นมา ถ้ามีอาการไม่แน่ใจให้รีบพบแพทย์ เพื่อความปลอดภัยของคุณแม่และลูกในครรภ์
• มดลูกบีบตัว
• เม็ดเลือดขาวสูงกว่าปกติ
• ต้องกดท้องอยู่ตลอดเวลา
• มีอาการปวดนานเกิน 6 ชั่วโมง
• กดบริเวณที่มีอาการแล้วรู้สึกปวดมากขึ้น

ไส้ติ่งอักเสบเกิดจากอะไร ?

1. ไส้ติ่งอักเสบ ส่วนใหญ่เกิดจากมีสิ่งแปลกปลอมไปอุดตันภายในไส้ติ่ง เช่น ก้อนอุจจาระ เศษอาหาร หิน ทำให้ไส้ติ่งเกิดการติดเชื้อ และบวมขึ้น
2. เป็นก้อนเนื้อมะเร็ง ทำให้ต่อมน้ำเหลืองทั่วร่างกายและต่อมน้ำเหลืองในไส้ติ่ง เกิดปฏิกิริยาตอบสนองด้วยการขยายตัวขึ้น จนไปปิดกั้นไส้ติ่ง ทำให้เกิดอาการอักเสบ
3. ภาวะการอักเสบบางอย่างที่ทำให้ต่อน้ำเหลืองโต เช่น เป็นหวัด
4. การติดเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส และการติดเชื้อรา โดยเชื้อเหล่านี้จะกระจายไปยังบริเวณไส้ติ่ง จึงทำให้เกิดอาการอักเสบ
5. การตั้งครรภ์นอกมดลูก

การตรวจวินิจฉัย

1. ซักประวัติและตรวจร่างกาย
2. การกดท้อง เพื่อดูอาการเจ็บเฉพาะที่
3. ถ้าอาการไม่ชัดเจน จะตรวจเลือดดูเม็ดเลือดขาว และตรวจปัสสาวะร่วมด้วย
4. ตรวจด้วยเครื่องอัลตร้าซาวด์ หรือคอมพิวเตอร์
5. การถ่ายภาพรังสีช่องท้อง
6. การตรวจคลื่นเสียงความถี่สูง

วิธีรักษาโรคไส้ติ่งอักเสบ

1. รักษาด้วยยาปฏิชีวนะ แพทย์จะให้ยาปฏิชีวนะสำหรับผู้ป่วยที่เป็นโรคไส้ติ่งอักเสบทางหลอดเลือดดำ ทั้งก่อนและหลังการผ่าตัด ซึ่งจะใช้เวลา 3-5 วันในการใช้ยา โดยยาปฏิชีวนะที่ใช้คือ ยาเมโฟท็อกซิน (mefotoxin) และ ยาเซฟโฟทีแทน (cefotetan)
2. การผ่าตัดแบบส่องกล้อง (Laparoscopic Surgery)สำหรับผู้ป่วยที่ไม่มีอาการแทรกซ้อน ไส้ติ่งยังไม่แตก จะใช้กล้องเล็กๆ ในกาผ่าตัด ทำให้แผลเล็กและหายเร็ว
3. ผ่าตัดแบบเปิด (open Surgery) ถ้าไส้ติ่งยังไม่แตก จะเปิดแผลเล็กบริเวณท้องน้อยด้านซ้าย ความกว้างประมาณ 2-3 นิ้ว แต่ถ้าไส้ติ่งแตกแล้ว จะเปิดแผลใหญ่เพื่อทำความสะอาดช่องท้องให้สะอาด จะมีขั้นตอนที่ยุ่งยาก และอาจจำเป็นต้องทำการใส่ท่อเพื่อระบายหนองออก

การป้องกันไส้ติ่งอักเสบ

ปัจจุบันยังไม่มีวิธีป้องกันโรคไส้ติ่งอักเสบ เนื่องจากเป็นอาการที่เกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน ไม่สามารถหาสาเหตุที่แน่ชัดได้ จึงทำได้แค่เพียงลดความเสี่ยงเท่านั้น

โดยป้องกันไม่ให้มีอาการท้องผูก รับประทานผักผลไม้ที่มีไฟเบอร์สูง นอกจากนี้ หากพบว่ามีอาการติดเชื้อ หรือมีอาการอักเสบที่ลำไส้ ควรรีบพบแพทย์ทันทีเพื่อทำการรักษา เนื่องจากการอักเสบนั้นอาจลุกลามไปถึงไส้ติ่งได้เช่นกัน

การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดไส้ติ่ง

1. รักษาความสะอาดอยู่เสมอ และล้างมือก่อนสัมผัสแผลทุกครั้ง
2. พักผ่อนให้เพียงพอ
3. รับประทานอาหารอ่อนๆ ย่อยง่าย และผลไม้สุกกากใยสูง เช่น มะม่วงสุก หรือมะละกอสุก เป็นต้น
4. งดดื่มแอลกอฮอล์ ชา และกาแฟ

รู้หรือไม่?

• งานวิจัยพบว่า แค่การทานยาปฏิชีวนะก็สามารถรักษาไส้ติ่งอักเสบให้หายได้ โดยไม่ต้องทำการผ่าตัด ซึ่งขณะนี้ยังอยู่ในขั้นตอนการวิจัยและทดลอง แต่สำหรับผู้ป่วยที่ไส้ติ่งแตกแล้ว ยังต้องทำการรักษาด้วยการผ่าตัด
• ผู้ป่วยบางรายที่เป็นผู้ป่วยสูงอายุ เป็นเบาหวาน โรคไตวาย ภูมิร่างกายอ่อนแอ เมื่อไส้ติ่งแตก มีหนองในท้อง จะมีการติดเชื้อเข้ากระแสเลือด และอาจทำให้เสียชีวิตได้ในที่สุด
• โรคไส้ติ่งอักเสบ เป็นโรคที่คล้ายคลึงกันกับโรคปวดท้องทั่วไป แต่อาจจะแตกต่างตรงที่มีอาการปวดมากกว่าปกติ

งานวิจัยรักษาไส้ติ่งโดยไม่ต้องผ่าตัด