โรคกระดูกพรุน เป็นอย่างไร?

โรคกระดูกพรุน เกิดจากภาวะที่ร่างกายมีการสร้างมวลกระดูกลดน้อยลง และมีการสลายกระดูกมากขึ้นเรื่อยๆ จึงทำให้เกิดการสูญเสียเนื้อกระดูกและแคลเซียมไปพร้อมๆกัน ส่งผลให้กระดูกบางลงและเกิดภาวะกระดูกพรุนในที่สุด จนไม่สามารถรับน้ำหนักหรือแรงกระแทกตามปกติได้ เกิดความเสี่ยงกระดูกหักง่ายเมื่อเกิดอุบัติเหตุ เช่น การหกล้มหรือยกของหนัก

จริงๆ แล้วกระดูกเป็นอวัยวะที่มีการสร้างและสลายตัวอยู่ตลอดเวลา ตั้งแต่เกิดจนตาย ซึ่งแบ่งเป็น 3 ช่วง คือ

1. ช่วงเด็กถึงอายุ 30 ปี ร่างกายจะมีการสร้างมวลกระดูกเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ
2. ช่วงอายุ 30-45 ปี ร่างกายจะมีการสร้างและสลายกระดูกเท่าๆ กัน
3. หลังอายุ 45 ปีขึ้นไป จะมีการสลายกระดูกมากขึ้นเรื่อยๆ และมีการสร้างลดลง จนทำให้เกิดภาวะกระดูกบางหรือกระดูกพรุนในที่สุด

โรคกระดูกพรุนเกิดจากสาเหตุอะไร?

1. ผู้หญิงที่ขาดฮอร์โมนเพศหญิงหรือหมดประจำเดือน เพราะฮอร์โมนเพศหญิงนั้น เป็นตัวควบคุมการสร้างกระดูก
2. เพศชายที่หย่อนสมรรถภาพทางเพศหรืออายุ 65 ปีขึ้นไป
3. ขาดแคลเซียมและวิตามินดี
4. มีปัจจัยเร่งอื่นๆ เช่น โรคต่อมไทรอยด์เป็นพิษ การใช้ยาสเตียรอยด์ สูบบุหรี่ ดื่มสุรา กาแฟ เป็นต้น
5. คนผอม เพราะขาดไขมัน ซึ่งไขมันนั้นสามารถเปลี่ยนเป็นฮอร์โมนช่วยเสริมสร้างกระดูกได้
6. มีโรคเรื้อรังบางอย่าง เช่น โรคเบาหวาน โรคข้ออักเสบรูมะตอยด์ โรคไต โรคขาดวิตามิน เป็นต้น
7. ลดน้ำหนักผิดวิธี และขาดการออกกำลังกาย

อาการ

โรคกระดูกพรุนถือเป็นภัยเงียบ ส่วนใหญ่จะไม่มีอาการอะไร จะรู้ตัวอีกทีเมื่อเราหกล้มแล้วกระดูกหัก บางรายอาจมีอาการปวดบริเวณกระดูกส่วนกลางของร่างกาย เช่น เอว หลัง และมีส่วนสูงลดลง หลังค่อม

การตรวจวินิจฉัย

สามารถตรวจความหนาแน่นของกระดูกด้วยเครื่องวัดความหนาแน่นของกระดูก หรือ Bone Densitometer การตรวจนี้เป็นการตรวจโดยใช้แสงเอกซเรย์ที่มีปริมาณน้อยมาก ส่องตามจุดต่างๆ ที่ต้องการตรวจ

การรักษาโรคกระดูกพรุน

1. การรักษาด้วยยาที่มีฤทธิ์ลดการทำลายกระดูก เช่น ฮอร์โมนเอสโตรเจน ฮอร์โมนแคลซิโตนัน แคลเซียม และยาที่มีฤทธิ์กระตุ้นการสร้างกระดูก เช่น วิตามินดี กับ ฟลูออไรด์
2. การฉีดซีเมนต์เข้ากระดูก วิธีนี้เหมาะสำหรับผู้สูงอายุ

การฉีดซีเมนต์เข้ากระดูก

แนวทางการรักษาโรคกระดูกพรุน โดยการฉีดซีเมนต์เข้ากระดูก เป็นวิธีการรักษาผู้ป่วยที่มีอาการปวดหลังจากภาวะกระดูกสันหลังหักหรือทรุดตัว และภาวะกระดูกสันหลังผิดรูปที่เกิดจากกระดูกพรุนเป็นหลัก

ซึ่งการฉีดซีเมนต์เข้าไปพอกหรือเสริมตรงตำแหน่งที่มีกระดูกหัก จะเป็นการเสริมความแข็งแรงของกระดูกที่หัก หลังจากฉีดซีเมนต์เข้าไปแล้ว จะใช้เวลาประมาณ 20 นาที ซีเมนต์ก็จะแข็งตัวและสามารถรองรับน้ำหนักของผู้ป่วยได้

การรักษาด้วยวิธีนี้ เป็นวิธีที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยสูงอายุ เพราะผู้สูงอายุส่วนใหญ่มีกระดูกที่เปราะบาง จึงไม่สามารถใช้วิธีเชื่อมต่อด้วยการยึดน็อทหรือสกรูได้

ข้อดีของการฉีดซีเมนต์

1. ลดความเสี่ยงจากการติดเชื้อ
2. ลดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ จากการผ่าตัด
3. แผลมีขนาดเล็ก
4. ผู้ป่วยเสียเลือดน้อย
5. ผู้ป่วยสามารถฟื้นตัวได้เร็ว

ค่าใช้จ่ายฉีดซีเมนต์กระดูกสันหลัง

ค่าใช้จ่ายในการฉีดซีเมนต์กระดูกสันหลัง จะอยู่ที่ประมาณ 60,000 – 150,000 บาท ขึ้นอยู่กับสถานที่พยาบาลที่เราเลือกใช้ โดยส่วนใหญ่ราคานี้จะรวมค่าธรรมเนียมแพทย์ ค่าห้องผ่าตัด ห้องพักฟื้น 6-8 ชั่วโมง หรือ 1 วัน และค่าอาหาร ค่ายา ค่าบริการพยาบาล และค่าบริการโรงพยาบาล

การป้องกันโรคกระดูกพรุน

1. บริโภคอาหารให้ถูกต้อง มีแคลเซียมสูง กินปลา เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ไข่ ถั่วเมล็ดแห้งเป็นประจำ และสารอาหารที่จำเป็นต่อกระดูกตั้งแต่วัยเด็กหรือวัยรุ่น เช่น แมกนีเซียม วิตามินดี แมงกานีส สังกะสี ทองแดง สารสกัดเข้มข้นอัลฟัลฟา
2. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เช่น วิ่ง เดิน ยกน้ำหนัก ซึ่งเป็นการออกกำลังกายที่มีการแบกรับน้ำหนัก จะช่วยเพิ่มเนื้อของกระดูกบริเวณที่รับน้ำหนักได้
3. ตรวจเช็ควัดความหนาแน่นของมวลกระดูกทุกปี
4. ผู้หญิงที่ประจำเดือนใกล้จะหมดหรือเริ่มเข้าสู่วัยทอง อาจใช้ยาเพิ่มฮอร์โมนใน 7 ปีแรก เพื่อป้องกันกระดูกพรุน
5. ไม่กินอาหารเค็มจัดหรือมีโซเดียมมาก เพราะเกลือโซเดียมที่มากจนเกินไปจะทำให้การดูดซึมแคลเซียมจากลำไส้ลดลง ร่างกายจึงไม่สามารถนำแคลเซียมมาใช้ได้
6. หลีกเลี่ยงการดื่มน้ำอัดลม เพราะจะทำให้ให้เสียความสมดุลของแคลเซียมและฟอสฟอรัส ร่างกายจึงจำเป็นต้องสลายแคลเซียมออกจากคลังกระดูก
7. หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ชา กาแฟ เพราะแอลกอฮอล์และคาเฟอีนในเครื่องดื่มเหล่านี้ จะเข้าไปขัดขวางการดูดซึมของแคลเซียม ทำให้ร่างกายขับแคลเซียมออกมามากกว่าปกติ ดังนั้นไม่ควรดื่มชา กาแฟ เกินวันละ 3 แก้ว
8. งดการสูบบุหรี่ เพราะทำให้ร่างกายมีภาวะเป็นกรด เป็นตัวทำให้แคลเซียมละลายจากกระดูก
9. ระวังการใช้ยาบางชนิด เช่น ยากล่อมประสาท ยาที่มีสเตียรอยด์ ยาลดกรดที่มีอลูมิเนียมเป็นส่วนประกอบ ยาเหล่านี้เร่งการขับแคลเซียมออกจากร่างกาย ดังนั้นหากจำเป็นต้องกินเป็นเวลานานควรปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ

รู้หรือไม่?

• โรคกระดูกพรุนมักเกิดกับผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน
• ผู้ชายจะเป็นโรคกระดูกพรุนช้ากว่าผู้หญิงประมาณ 10 ปี
• ร่างกายเราต้องการแคลเซียมโดยเฉลี่ย 800-1,000 มิลลิกรัม/วัน ขึ้นอยู่กับเพศและอายุ
• มีผู้หญิงมากกว่า 200 ล้านคนทั่วโลกป่วยเป็นโรคกระดูกพรุน
• โรคกระดูกพรุนในผู้หญิงอายุเกิน 40 ปี พบสะโพกหัก13.6%, กระดูกสันหลังหัก 19.6%
• อัตราค่ารักษาสะโพกหักและกระดูกสันหลังหักสูงกว่า 100,000 บาท และต้องใช้เวลานอนพักฟื้นในโรงพยาบาลยาวนานถึง 20 วัน
• ถ้าส่วนสูงลดลง 2 เซ็นติเมตร ภายใน 1 ปี ถือว่าผิดปกติ อาจเป็นโรคกระดูกพรุนได้
• มีความเชื่อกันว่าอาหารหลายๆ ชนิดที่ทำให้เกิดกรดในร่างกายนั้น มีส่วนทำให้กระดูกพรุนได้ เช่น อาหารหวาน โซดา น้ำอัดลม ชา กาแฟ
• สตรีที่มีอายุ 45 ปีขึ้นไปที่มีความเสี่ยงเป็นโรคกระดูกพรุน เช่น มีรูปร่างผอม ดื่มเหล้า กาแฟ สูบบุหรี่ ทานอาหารที่มีแคลเซียมน้อย ควรตรวจวัดความหนาแน่นของกระดูกเป็นประจำทุกปี
• ปัจจุบันมีผู้ป่วยเป็นโรคกระดูกพรุนเพิ่มขึ้น ถึงแม้ว่าโรคกระดูกพรุนจะพบมากในผู้ใหญ่ แต่ปัจจุบันนี้คนที่เป็นโรคนี้กลับมีอายุเฉลี่ยน้อยลงเรื่อยๆ

กินแคลเซียมอย่างไรให้เพียงพอ?

โรคกระดูกพรุนภัยกระทรวงสาธารณสุข